Werven en behouden van talent wordt steeds uitdagender voor HR
De werkloze beroepsbevolking neemt af en HR-professionals beginnen in bepaalde sectoren krapte op de arbeidsmarkt te merken. Ruim de helft van de HR-professionals geeft in een recent onderzoek aan dat zij knelpunten ervaren bij het werven van nieuwe werknemers. Werkgevers verwachten bovendien volgend jaar meer moeite te hebben om medewerkers aan boord te houden.
Ieder jaar doen adviesbureau Berenschot, salaris- en HR-dienstverlener ADP en Performa Uitgeverij onderzoek naar de belangrijkste trends in het Nederlandse HR-domein. Voor het opstellen van de meest recente editie van het onderzoeksrapport – HR Trends 2017-2018 – hebben de partners ruim 1.000 HR-professionals uit het Nederlandse bedrijfsleven ondervraagd.
De resultaten tonen aan dat voor het tweede jaar op rij de HR-professionals worden overvallen door de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt. 56% van de respondenten in het onderzoek geeft aan problemen te ervaren bij de werving en selectie van hun organisatie, fors meer dan de 36% in 2016. Ook ligt dit percentage veel hoger dan de verwachting van 37% die men in 2016 uitsprak voor 2017. Voor 2018 verwacht 63% moeite te hebben met de werving en selectie van talent.
De belangrijkste reden voor de moeite die HR-professionals ervaren bij de werving en selectie van talent, blijkt het aantrekken van de economie te zijn. Doordat het economisch beter gaat is de vraag naar professionals toegenomen – het aantal openstaande vacatures heeft volgens gegevens van het CBS in 2017 een recordhoogte van 184.000 bereikt. Dit zet druk op de arbeidsmarkt. In verschillende sectoren en bedrijven wordt de groei inmiddels geremd doordat het aanbod van gekwalificeerd personeel simpelweg te klein is. “De spanning op de arbeidsmarkt is in het eerste kwartaal van 2017 verder toegenomen en heeft nu het kwadrant van de aantrekkende arbeidsmarkt bereikt”, zegt Hans van der Spek, manager kenniscentrum HCM bij Berenschot
Verschillen per sector
De krapte in de arbeidsmarkt lijk vooral prominent in het onderwijs waar momenteel 55% problemen ervaart met het vullen van vacatures, terwijl 78% in de komende twaalf maanden problemen verwacht. Momenteel zijn de problemen echter het grootst in de ICT-sector waar 76% aangeeft last te hebben van krapte op de arbeidsmarkt. De verwachtingen zijn echter gunstiger, met 68% van de HR-professionals in deze sector die in de komende twaalf maanden verwacht problemen te zullen hebben met het werven van goed personeel.
Net zoals in het onderwijs verwachten zowel de HR-professionals in het openbaar bestuur, overheidsdiensten en verplichte sociale verzekeringen als hun beroepsgenoten in de advisering, onderzoek en overige specialistische zakelijke dienstverlening in de komende twaalf maanden meer moeite met werven dan in de maanden hiervoor. In beide sectoren stijgt het percentage HR-professionals dat hier moeite mee heeft naar verwachting met 23 procentpunten van respectievelijk 31% naar 54% en 50% naar 73%. In alle andere sectoren in het onderzoek wordt ook een stijging verwacht, maar deze stijgingen blijven onder de 10 procentpunten.
Per functiefamilie
Niet alleen tussen de sectoren zijn er verschillen te zien tussen de vraag en het aanbod op de arbeidsmarkt, maar ook tussen de verschillende functiefamilies. Van alle functiefamilies is de moeite van HR-professionals bij het werven van professionals in slechts één geval afgenomen. Bestuurders en directie zijn het afgelopen jaar eenvoudiger geworden om te werven volgens de HR-professionals – het percentage dat hier moeite mee had is afgenomen van 17% naar 14% in 2017. Bij alle andere functiefamilies was er sprake van een toename van het percentage respondenten dat moeite heeft om bepaalde vacatures te vervullen. De grootste absolute stijgingen werden genoteerd in de functiefamilies waar vorig jaar ook al de meeste moeite met werven was: Techniek & Onderhoud, ICT en Productie / Operations. De sterkste relatieve stijger was echter de functiefamilie HR, waar het percentage dat moeite heeft groeide van 5% naar 12%, goed voor een relatieve toename van 142%.
Gekeken naar opleidingsniveau, blijken de HR-professionals in zeven van de functiefamilies de grootste moeite te hebben met het werven van professionals met een HBO-opleiding. De groepen waar HR-professionals de meeste moeite mee hebben zijn bestuurders en directeuren met een WO-achtergrond, ICT’ers op HBO-niveau, en marketeers en communicatiemedewerkers op HBO-niveau.
Met het oog op de krapte in de arbeidsmarkt wordt het een steeds grotere uitdaging om werknemers te vinden en vervolgens te werven. Uit een ander recent onderzoek blijkt dat dit tot gevolg heeft dat de prioriteiten van recruiters steeds meer verschuiven richting het verleiden van talent en recruitment marketing.
Talent management
Het HR-trends onderzoek keer ook naar de andere kant van het recruitmentspectrum, namelijk het aan boord houden van talent dat al voor de organisatie werkt. Met het opwarmen van de arbeidsmarkt nemen voor werknemers in vaste dienst de kansen op een baan ergens anders sterk toe. Uit onderzoek blijkt dat meer dan een kwart van de werknemers op zoek is naar een andere baan. De HR-professionals in het HR-trends onderzoek merken dit ook, nog maar een kleine meerderheid (53%) van de bedrijven geeft aan géén moeite te hebben met het behoud van personeel. In 2016 lag dit percentage nog op 69% en in 2015 zelfs op 79%. In de komende twaalf maanden verwachten HR-professionals zelfs nog meer moeite te krijgen met het behouden van hun personeel: slechts 41% verwacht in 2018 hiermee geen moeite te hebben. Ook in deze cijfers zien we een langzaam maar zeker herstel van de arbeidsmarkt, stelt Van der Spek. “Er is geen sprake meer van de dominante ‘werkgeversmarkt’ zoals we die zagen tijdens de crisis.”
Na het opstellen van duurzaam inzetbaarheidsbeleid, staat dan ook op de tweede plek van belangrijkst HR-beleidsthema’s voor 2017 het versterken van de arbeidsmarktcommunicatie en employer branding. Uit het onderzoek blijkt verder dat organisaties zich er van bewust zijn dat zij zich niet meer alleen op het gebied van primaire arbeidsvoorwaarden kunnen onderscheiden. Vooral met de uitstraling van de organisatie in termen van bedrijfscultuur en sfeer (70%) kunnen organisaties zich volgens de HR-professionals in het onderzoek onderscheiden. Ook spraakmakende producten of diensten en secundaire arbeidsvoorwaarden zijn met respectievelijk 47% en 41% van de respondenten belangrijke onderscheidende factoren op de arbeidsmarkt.
Kijkend naar de middelen die HR-afdelingen inzetten, blijkt dat de arbeidsmarktcommunicatie in Nederland anno 2017 nog steeds vrij traditioneel is. Het meeste wordt gebruik gemaakt van websites, advertenties en social media (88%) of het betrekken van bestaande medewerkers (86%), terwijl moderne tools zoals werkgeversbeoordelingssites (6%), serious gaming (3%) en big data (5%) slechts door een enkeling worden toegepast. Ook wordt er relatief veel gebruik gemaakt van aansluitingen bij opleidingsinstituten (56%) en beurzen (31%).
De combinatie van de toenemende moeite met het werven en het behouden van talent zorgt ervoor dat bedrijven te maken krijgen met serieuze talent management uitdagingen. Dat talent management naar verwachting snel in belang zal stijgen op de strategische agenda’s van HR-professionals is daarom niet heel verrassend, stellen de onderzoekers. Een aantal jaren werd de lijst met strategische prioriteiten zelfs gedomineerd door talent management, maar in 2015 viel dit aandachtspunt terug naar de tiende plaats. Nu lijkt het belang van talent management weer op zijn terugweg. “Als we vooruitblikken en kijken naar de beleidsthema’s die naar de mening van de respondenten de agenda van 2018 gaan (of zouden moeten) bepalen dan zie we dat talent management naast duurzame inzetbaarheid, strategische personeelsplanning en ontwikkeling van innovatieve organisatieconcepten de grootste stijgers zullen zijn”, sluit Van der Spek af.
Eerder onderzoek toonde aan dat door het aantrekken van de economie de salarissen en het aantal vacatures op de arbeidsmarkt stijgen.